آموزش شطرنج | رضا عبداله زاده

چو شاه شطرنج ارچه قوی است دشمن تو / چو یک پیاده فرستی ز خان و مان بجهد

آموزش شطرنج | رضا عبداله زاده

چو شاه شطرنج ارچه قوی است دشمن تو / چو یک پیاده فرستی ز خان و مان بجهد


داستان درنهادن شطرنج

 

چــنـیـن گـفـت مـوبـد کـه یـک روز شـاه          بـــه دیـــبــای رومــی بــیــاراســت گــاه

بـــیــاویــخــت تــاج از بــر تــخــت عــاج          هــمــه جــای عــاج و هــمــه جـای تـاج

هـــمـــه کـــاخ پـــر مـــوبــد و مــرزبــان          ز بـــلـــخ و ز بـــامـــیـــن و ز کـــرزبـــان

چــنــیــن آگــهــی یــافــت شــاه جـهـان          ز گــــفــــتـــار بـــیـــدار کـــارآگـــهـــان

کـــه آمـــد فـــرســـتـــادهٔ شـــاه هـــنـــد          ابـــا پـــیــل و چــتــر و ســواران ســنــد

شــــتــــروار بــــارســــت بــــا او هــــزار          هـــمـــی راه جـــویـــد بـــر شـــهـــریـــار

هــمــانــگــه چــو بــشــنـیـد بـیـدار شـاه          پـــذیـــره فـــرســتــاد چــنــدی ســپــاه

چــــو آمــــد بــــر شــــهـــریـــار بـــزرگ          فــــرســــتــــادهٔ نــــامـــدار و ســـتـــرگ

بـــرســـم بــزرگــان نــیــایــش گــرفــت          جــهــان آفــریــن را ســتــایــش گـرفـت

گــهــرکــرد بــســیــار پــیــشــش نــثــار          یــکــی چــتــر و ده پــیــل بــا گـوشـوار

بـــیـــاراســـتـــه چــتــر هــنــدی بــه زر          بـــدو بـــافـــتـــه چـــنــد گــونــه گــهــر

ســــر بــــار بــــگــــشـــاد در بـــارگـــاه          بـــیـــاورد یـــک ســر هــمــه نــزد شــاه

فـــراوان بـــبـــار انــدرون ســیــم و زر          چـه از مـشـک و عـنـبـر چـه از عـود تر

ز یـــاقـــوت والـــمــاس وز تــیــغ هــنــد          هــمــه تــیــغ هــنــدی ســراســر پــرنــد

ز چــیــزی کــه خــیــزد ز قـنـوج و رای          زده دســـت و پــای آوریــده بــه جــای

بــبــردنــد یــک ســر هـمـه پـیـش تـخـت          نــگــه کــرد ســالــار خـورشـیـد بـخـت

ز چـــیــزی کــه بــرد انــدران رای رنــج          فــرســتــاد کــســری ســراسـر بـه گـنـج

بـــیـــاورد پـــس نـــامـــه‌ای بـــر پــرنــد          نــبــشــتــه بــنــوشــیــن‌روان رای هـنـد

یــکــی تــخــت شــطــرنـج کـرده بـه رنـج          تـــهــی کــرده از رنــج شــطــرنــج گــنــج

بـــیـــاورد پـــیـــغـــام هـــنــدی ز رای          کــه تـا چـرخ بـاشـد تـو بـادی بـه جـای

کــســی کــو بــدانــش بــرد رنــج بــیـش          بــفــرمــای تــا تــخــت شــطــرنــج پـیـش

نـــهـــنـــد و ز هـــر گـــونــه رای آورنــد          کــه ایــن نــغــز بــازی بــه جـای آورنـد

بـــدانـــنـــد هـــرمـــهــره‌ای را بــه نــام          کـــه گـــویــنــد پــس خــانــهٔ او کــدام

پـــیـــاده بـــدانـــنــد و پــیــل و ســپــاه          رخ واســـب و رفــتــار فــرزیــن و شــاه

گــرایــن نــغــز بــازی بــه جــای آورنـد          دریــــن کـــار پـــاکـــیـــزه رای آورنـــد

هــمــان بــاژ و ســاوی کــه فــرمـودشـاه          بــه خــوبــی فــرســتــم بــران بــارگــاه

وگـــــر نـــــامـــــداران ایــــران گــــروه          ازیــن دانــش آیــنــد یــک ســر ســتـوه

چــــو بــــا دانـــش مـــا نـــدارنـــد تـــاو          نــخــواهــنــد زیـن بـوم و بـر بـاژ و سـاو

هـــمـــان بـــاژ بــایــد پــذیــرفــت نــیــز          کـــه دانـــش بـــه از نــامــبــردار چــیــز

دل و گــوش کــســری بــگــویـنـده داد          ســـخــنــهــا بــرو کــرد گــویــنــده یــاد

نـــهـــادنـــد شـــطــرنــج نــزدیــک شــاه          بــه مــهــره درون کــرد چــنــدی نـگـاه

ز تــخــتــش یــکــی مــهـره از عـاج بـود          پــر از رنــگ پــیــکــر دگــر ســاج بـود

بـــپـــرســـیـــد ازو شــاه پــیــروزبــخــت          ازان پــیــکــر ومــهـره ومـشـک وتـخـت

چــنــیــن داد پــاســخ کــه ای شـهـریـار          هـــــمــــه رســــم و راه از در کــــارزار

بـــبـــیــنــی چــویــابــی بــه بــازیــش راه          رخ و پــــیــــل و آرایــــش رزمــــگــــاه

بــدو گــفــت یــک هــفــتــه مـا را زمـان          بـــبـــازیــم هــشــتــم بــه روشــن‌روان

یــکــی خــرم ایــوان بــپــرداخــتــنــد          فـــرســتــاده را پــایــگــه ســاخــتــنــد

رد ومـــــوبـــــدان نــــمــــایــــنــــده راه          بــرفــتــنــد یــک ســر بـه نـزدیـک شـاه

نــهــادنــد پــس تــخــت شـطـرنـج پـیـش          نــگــه کــرد هــریــک ز انــدازه بــیــش

بــجــســتــنـد و هـر گـونـه‌ای سـاخـتـنـد          ز هــر دســت یــکــبــارش انــداخـتـنـد

یـکـی گـفـت وپـرسـیـد و دیـگـر شـنـید          نــــیــــاورد کــــس راه بـــازی پـــدیـــد

بــرفــتــنــد یــکــســر پــرآژنــگ چــهـر          بــــیــــامـــد بـــرشـــاه بـــوزرجـــمـــهـــر

ورا زان ســخــن نــیــک نــاکــام دیـد          بــــه آغــــاز آن رنـــج فـــرجـــام دیـــد

بــه کـسـری چـنـیـن گـفـت کـای پـادشـا          جـــهـــانـــدار و بـــیـــدار و فــرمــانــروا

مــن ایــن نــغــز بــازی بــه جـای آورم          خــــرد را بـــدیـــن رهـــنـــمـــای آورم

بـدو گـفـت شـاه ایـن سـخـن کـارتـسـت          کــه روشــن‌روان بــادی وتــنــدرســت

کـــنــون رای قــنــوج گــویــد کــه شــاه          نـــدارد یـــکـــی مـــرد جـــویــنــده راه

شــکــســت بــزرگ اســت بــر مـوبـدان          بـــه در گـــاه و بــر گــاه و بــر بــخــردان

بـــیـــاورد شـــطـــرنـــج بـــوزرجـــمــهــر          پـرانـدیـشـه بـنـشـسـت و بـگـشـاد چهر

هـمـی‌جـسـت بازی چپ و دست راست          هــمـی‌رانـد تـا جـای هـریـک کـجـاسـت

به یک روز و یک شب چو بازیش یافت          از ایــوان ســوی شــاه ایــران شــتـافـت

بــدو گــفــت کــای شــاه پــیــروزبــخــت          نـگـه کـردم ایـن مـهـره و مشک و تخت

بــه خــوبــی هــمــه بـازی آمـد بـه جـای          بــه بــخــت بــلــنــد جــهــان کـدخـدای

فـــرســـتـــادهٔ شـــاه را پـــیـــش خـــواه          کـــســـی را کـــه دارنـــد مـــا را نــگــاه

شــهــنــشــاه بــایــد کــه بـیـنـد نـخـسـت          یــکــی رزمــگــاهـسـت گـویـی درسـت

ز گـــفـــتـــار او شـــاد شـــد شــهــریــار          ورا نــیــک پــی خــوانــد و بــه روزگــار

بــــفــــرمــــود تــــا مــــوبـــدان و ردان          بــــرفـــتـــنـــد بـــا نـــامـــور بـــخـــردان

فـــرســـتـــاده رای را پـــیــش خــوانــد          بــران نــامــور پــیــشــگــاهـش نـشـانـد

بـــدو گــفــت گــویــنــده بــوزرجــمــهــر          کــه ای مــوبــد رای خــورشــیــد چـهـر

ازیــن مــهــرهــا رای بــا تــوچــه گـفـت          کــه هــمــواره بــا تــوخــرد بــاد جــفـت

چــنــیــن داد پــاسـخ کـه فـرخـنـده‌رای          چــو از پــیــش او مــن بـرفـتـم ز جـای

مــرا گــفــت کــیــن مــهـرهٔ سـاج و عـاج          بـــبـــر پـــیــش تــخــت خــداونــد تــاج

بـــگـــویـــش کــه بــا مــوبــد و رای‌زن          بــنــه پــیــش و بـنـشـان یـکـی انـجـمـن

گــر ایــن نــغــز بــازی بــه جـای آورنـد          پــــســــنـــدیـــده و دلـــربـــای آورنـــد

هـــمـــیـــن بــدره و بــرده و بــاژ و ســاو          فـــرســتــیــم چــنــدانــک داریــم تــاو

و گــر شــاه و فـرزانـگـان ایـن بـه جـای          نــــیــــارنــــد روشــــن نــــدارنـــد رای

وگــر شــاه وفــرزانــگــان ایــن بــجــای          نــــیــــارنــــد روشــــن نــــدارنـــد رای

نــبــایــد کــه خــواهــد ز مـا بـاژ و گـنـج          دریـــغ آیـــدش جـــان دانـــا بـــه رنـــج

چـــو بـــیـــنـــد دل و رای بــاریــک مــا          فـــزونــتــر فــرســتــد بــه نــزدیــک مــا

بـــرتـــخـــت آن شـــاه بـــیـــداربـــخـــت          بــیــاورد و بــنــهــاد شــطــرنــج وتــخـت

چـــنــیــن گــفــت بــا مــوبــدان و ردان          کـــه‌ای نـــامـــور پـــاک دل بـــخـــردان

هـــمـــه گـــوش داریـــد گـــفـــتــار اوی          هــــم آن را هـــشـــیـــار ســـالـــار اوی

بـــیـــاراســـت دانـــا یـــکــی رزمــگــاه          بــه قــلـب انـدرون سـاخـتـه جـای شـاه

چــپ و راسـت صـف بـرکـشـیـده سـوار          پــیــاده بــه پــیــش انــدرون نــیـزه دار

هـــشـــیــوار دســتــور در پــیــش شــاه          بـــه رزم انـــدرونـــش نـــمــایــنــده راه

مــبــارز کــه اسـب افـگـنـد بـر دو روی          بــه دسـت چـپـش پـیـل پـرخـاشـجـوی

وزو بــرتــر اســبــان جــنــگــی بـه پـای          بـــدان تـــاکـــه آیـــد بـــه بــالــای رای

چــو بــوزرجــمــهــر آن ســپــه را بـرانـد          هــمــه انــجــمــن درشــگــفــتــی بــمـانـد

غــمــی شــد فــرســتــادهٔ هـنـد سـخـت          بــمــانــد انــدر آن کــار هــشــیــار بـخـت

شــگــفــت انــدرو مــرد جــادو بــمـانـد          دلــش را بــه انــدیــشــه انــدر نـشـانـد

کــه ایــن تــخـت شـطـرنـج هـرگـز نـدیـد          نـــه از کـــاردانـــان هـــنــدی شــنــیــد

چـــگـــونـــه فـــراز آمـــدش رای ایـــن          بــه گــیــتــی نــگـیـرد کـسـی جـای ایـن

چــنــان گــشـت کـسـری ز بـوزرجـمـهـر          کــه گــفــتــی بــدوبــخــت بـنـمـود چـهـر

یــکــی جــام فــرمــود پــس شــهـریـار          کـــه کـــردنـــد پـــرگـــوهـــر شـــاهــوار

یــکــی بــدره دیــنــار واسـبـی بـه زیـن          بـــدو داد و کـــردش بـــســـی آفــریــن

بـــشـــد مــرد دانــا بــه آرام خــویــش          یــکــی تــخــت و پــرگــار بـنـهـاد پـیـش

بــه شــطــرنــج و انــدیــشــهٔ هــنــدوان          نــــگــــه کـــرد و بـــفـــزود رنـــج روان

خــــرد بــــادل روشـــن انـــبـــاز کـــرد          بــه انــدیــشــه بــنــهــاد بــرتــخــت نـرد

دومـــهـــره بـــفـــرمــود کــردن ز عــاج          هــمــه پــیــکــر عــاج هــمــرنــگ سـاج

یــکــی رزمــگـه سـاخـت شـطـرنـج وار          دو رویـــــه بـــــرآراســـــتــــه کــــارزار

دولــشــکـر بـبـخـشـیـد بـر هـشـت بـهـر          هـــمـــه رزمــجــویــان گــیــرنــده شــهــر

زمــیــن وار لــشــکــر گــهـی چـارسـوی          دوشـــاه گـــرانـــمــایــه و نــیــک خــوی

کــم و بــیــش دارنــد هــر دو بــه هــم          یـــکـــی از دگـــر بــرنــگــیــرد ســتــم

بــه فــرمــان ایــشـان سـپـاه از دو روی          بــه تــنــدی بــیــاراســتــه جـنـگـجـوی

یــکــی را چــوتــنــهــا بــگـیـرد دو تـن          ز لــشــکـر بـریـن یـک تـن آیـد شـکـن

بــه هــرجــای پـیـش وپـس انـدر سـپـاه          گـــرازان دو شـــاه انـــدران رزمـــگــاه

هــمــی ایــن بـران آن بـریـن بـرگـذشـت          گــهــی رزم کــوه و گــهــی رزم دشـت

بــریــن گــونــه تـا بـر کـه بـودی شـکـن          شــدنــدی دو شــاه و ســپــاه انــجــمــن

بـدیـن سـان کـه گـفـتـم بـیـاراسـت نرد          بــرشــاه شــد یــک بــه یــک یــاد کـرد

وزان رفــــتــــن شـــاه بـــرتـــرمـــنـــش          هــمــانــش ســتــایــش هـمـان سـرزنـش

ز نــیــروی و فــرمــان و جــنــگ ســپـاه          بــگــســتــرد و بــنــمـود یـک یـک شـاه

دل شـــاه ایـــران ازو خـــیـــره مـــانـــد          خـــرد را بــانــدیــشــه انــدر نــشــانــد

هــمــی‌گــفــت کــای مــرد روشــن‌روان          جــــوان بــــادی و روزگــــارت جـــوان

بــــفــــرمــــود تـــا ســـاروان دو هـــزار          بــــیــــارد شـــتـــر تـــا در شـــهـــریـــار

ز بــاری کــه خــیــزد ز روم و ز چــیـن          ز هــیــتــال و مــکــران و ایـران زمـیـن

ز گـــنـــج شـــهـــنـــشـــاه کــردنــد بــار          بــــشــــد کــــاروان از در شـــهـــریـــار

چـــوشـــد بـــارهــای شــتــر ســاخــتــه          دل شـــــاه زان کـــــار پــــرداخــــتــــه

فـــرســـتـــادهٔ رای را پـــیــش خــوانــد          ز دانـــش فـــراوان ســخــنــهــا بــرانــد

یــکــی نــامــه بــنــوشــت نـزدیـک اوی          پــر از دانــش و رامــش و رنــگ و بـوی

ســــر نــــامـــه کـــرد آفـــریـــن بـــزرگ          بــه یــزدان پــنــاهــش ز دیــو ســتــرگ

دگــر گــفــت کــای نــامــور شــاه هــنــد          ز دریـــای قـــنـــوج تـــا پــیــش ســنــد

رســــیــــدایــــن فـــرســـتـــادهٔ رای‌زن          ابــا چــتــر و پــیــلــان بــدیــن انـجـمـن

هــمــان تــخـت شـطـرنـج و پـیـغـام رای          شــنــیــدیــم و پــیــغــامـش امـد بـجـای

ز دانــای هــنــدی زمــان خــواســتـیـم          بـــه دانـــش روان را بـــیـــاراســتــیــم

بــــســــی رای زد مــــوبــــد پـــاک‌رای          پــــژوهـــیـــد وآورد بـــازی بـــه جـــای

کــنــون آمــد ایــن مــوبــد هــوشــمــنــد          بـــه قـــنـــوج نـــزدیـــک رای بـــلـــنــد

شـــــتـــــروار بـــــار گــــران دو هــــزار          پـــســـنـــدیـــده بـــار از در شــهــریــار

نـــهـــادیـــم بـــرجـــای شــطــرنــج نــرد          کـــنـــون تـــا بــه بــازی کــه آرد نــبــرد

بــــرهــــمـــن فـــر وان بـــود پـــاک‌رای          کــه ایــن بـازی آرد بـه دانـش بـه جـای

ز چــیـزی کـه دیـد ایـن فـرسـتـاده رنـج          فــرســتــد هــمــه رای هـنـدی بـه گـنـج

ورای دون کـــجــا رای بــا راهــنــمــای          بــکــوشــنــد بــازی نــیــایــد بــه جـای

شــتــروار بــایــد کــه هــم زیــن شــمـار          بـــه پـــیـــمــان کــنــد رای قــنــوج بــار

کــــنــــد بــــار هــــمــــراه بــــا بـــار مـــا          چـــنـــیـــنــســت پــیــمــان و بــازار مــا

چـوخـورشـیـد رخـشـنـده شـد بـر سپهر          بــــرفـــت از در شـــاه بـــوزرجـــمـــهـــر

چـــو آمـــد ز ایــران بــه نــزدیــک رای          بـــرهـــمـــن بـــشــادی و را رهــنــمــای

ابــــا بــــار بــــا نــــامـــه وتـــخـــت نـــرد          دلـــش پـــر ز بـــازار نـــنـــگ ونـــبـــرد

چـــو آمــد بــه نــزدیــکــی تــخــت اوی          بــدیــد آن ســر و افــســر و بــخـت اوی

فـــراوانـــش بـــســـتـــود بـــر پــهــلــوی          بــــدو داد پــــس نـــامـــهٔ خـــســـروی

ز شـــــطـــــرنـــــج وز راه وز رنــــج رای          بــگــفـت آنـچـه آمـد یـکـایـک بـه جـای

پـــیـــام شـــهـــنــشــاه بــا او بــگــفــت          رخ رای هــنــدی چــوگــل بـرشـگـفـت

بــگــفــت آن کــجــا دیـد پـایـنـده مـرد          چـــنـــان هــم ســراســر بــیــاورد نــرد

ز بـــــازی و از مـــــهـــــره و رای شــــاه          وزان مـــــوبــــدان نــــمــــایــــنــــده راه

بــه نــامــه دورن آنــچــه کــردسـت یـاد          بـــخـــوانـــد بـــدانـــد نــپــیــچــد ز داد

ز گـــــفــــتــــار اوشــــد رخ شــــاه زرد          چــو بــشــنــیــد گـفـتـار شـطـرنـج و نـرد

بـــیـــامـــد یــکــی نــامــور کــدخــدای          فـــرســتــاده را داد شــایــســتــه‌جــای

یـــکــی خــرم ایــوان بــیــاراســتــنــد          مــی و رود و رامــشـگـران خـواسـتـنـد

زمــان خـواسـت پـس نـامـور هـفـت روز          بـــرفـــت آنـــک بــودنــد دانــش فــروز

بــه کــشــور ز پــیــران شــایـسـتـه مـرد          یــکــی انــجــمــن کــرد و بــنــهــاد نـرد

بـه یـک هـفـتـه آنـکـس کـه بـد تـیـزویـر          ازان نـــــامـــــداران بــــرنــــا و پــــیــــر

هـــمـــی‌بـــازجـــســـتـــنـــد بــازی نــرد          بــه رشــک و بــرای وبــه نـنـگ و نـبـرد

بــهــشـتـم چـنـیـن گـفـت مـوبـد بـه رای          کــه ایــن را نــدانــد کــســی سـر زپـای

مــــگـــر بـــا روان یـــار گـــردد خـــرد          کــــزیــــن مـــهـــره بـــازی بـــرون آورد

بـــیـــامـــد نـــهـــم روز بـــوزرجـــمــهــر          پــــر از آرزو دل پــــرآژنــــگ چــــهــــر

کــه کــســری نــفــرمــود مــا را درنــگ          نـــبـــایــد کــه گــردد دل شــاه تــنــگ

بــــشــــد مــــوبـــدان را ازان دل دژم          روان پـــر زغـــم ابـــروان پـــر زخـــم

بـــزرگــان دانــا بــه یــک ســو شــدنــد          بــه نــادانــی خــویــش خــسـتـو شـدنـد

چــو آن دیــد بــنــشــسـت بـوزرجـمـهـر          هــمــه مــوبــدان بــرگــشــادنــد چــهــر

بــگــســتــرد پـیـش انـدرون تـخـت نـرد          هـــمـــه گـــردش مـــهـــرهـــا یــاد کــرد

ســپــهــدار بــنــمــود و جــنــگ ســپــاه          هــــم آرایـــش رزم و فـــرمـــان شـــاه

ازو خـــــیـــــره شــــد رای بــــا رای‌زن          ز کـــشـــور بـــســی نــامــدار انــجــمــن

هــمــه مــهــتــران آفــریــن خــوانــدنــد          ورا مـــوبـــد پـــاک دیـــن خـــوانــدنــد

ز هـــر دانـــشـــی زو بـــپـــرســیــد رای          هــمــه پــاســخ آمــد یـکـایـک بـه جـای

خـــروشـــی بـــرآمـــد ز دانـــنـــدگـــان          ز دانـــش پـــژوهـــان وخــوانــنــدگــان

کــه ایــنــت ســخـنـگـوی دانـنـده مـرد          نـــه از بـــهـــر شـــطــرنــج و بــازی نــرد

بـــیـــاورد زان پـــس شـــتـــر دو هــزار          هـــمـــه گـــنـــج قـــنـــوح کــردنــد بــار

ز عـــود و ز عـــنـــبـــر ز کـــافــور و زر          هـــمــه جــامــه وجــام پــیــکــر گــهــر

ابـــا بـــاژ یـــکـــســالــه از پــیــشــگــاه          فـــرســتــاد یــک ســر بــه درگــاه شــاه

یــکــی افـسـری خـواسـت از گـنـج رای          هــمــان جــامــهٔ زر ز ســر تــا بــه پــای

بـــدو داد وچــنــد آفــریــن کــرد نــیــز          بــیــارانــش بــخــشــیــد بــســیــار چـیـز

شـــتـــر دو ازار آنـــک از پـــیـــش بــرد          ابـــا بـــاژ و هـــدیـــه مـــر او را ســپــرد

یـکـی کـاروان بـد کـه کـس پـیش ازان          نــرانــد و نــبــد خــواســتـه بـیـش ازان

بـــیـــامـــد ز قـــنـــوج بـــوزرجـــمـــهـــر          بــرافــراخــتــه ســر بــگــردان ســپـهـر

دلــــی شـــاد بـــا نـــامـــه شـــاه هـــنـــد          نــبــشــتــه بــه هـنـدی خـطـی بـر پـرنـد

کـــه رای و بـــزرگــان گــوایــی دهــنــد          نـــه از بــیــم کــزنــیــک رایــی دهــنــد

کـه چـون شـاه نـوشـیـن‌روان کس ندید          نـــه از مـــوبـــد ســالــخــورده شــنــیــد

نــه کــس دانــشــی تــر ز دســتـور اوی          ز دانــش ســپــهــرســت گــنــجـور اوی

فــرســتــاده شـد بـاژ یـک سـالـه پـیـش          اگــر بــیــش بــایــد فــرســتــیـم بـیـش

ز بـــاژی کــه پــیــمــان نــهــادیــم نــیــز          فــرســتــاده شــد هــرچ بــایـسـت چـیـز

چـــو آگـــاهـــی آمـــد ز دانــا بــه شــاه          کـــه بـــا کــام و بــا خــوبــی آمــد ز راه

ازان آگـــهـــی شـــاد شـــد شـــهــریــار          بــــفـــرمـــود تـــاهـــرک بـــد نـــامـــدار

ز شــهــر و ز لــشــکــر خــبـیـره شـدنـد          هـــمـــه نـــامـــداران پـــذیــره شــدنــد

بــه شــهــر انــدر آمــد چــنـان ارجـمـنـد          بـــه پـــیـــروزی شـــهـــریـــار بـــلـــنـــد

بــه ایــوان چــو آمـد بـه نـزدیـک تـخـت          بــرو شــهــریــار آفــریــن کــرد ســخـت

بـــبـــر در گــرفــتــش جــهــانــدار شــاه          بــــپــــرســــیـــدش از رای وز رنـــج راه

بــگــفــت آنــک جــا رفــت بـوزرجـمـهـر          ازان بـــخـــت بــیــدار و مــهــر ســپــهــر

پـــس آن نـــامـــه رای پـــیـــروزبـــخــت          بـــیــاورد و بــنــهــاد در پــیــش تــخــت

بــــفــــرمــــود تــــا یـــزدگـــرد دبـــیـــر          بــــیــــامـــد بـــر شـــاه دانـــش‌پـــذیـــر

چــو آن نــامــه رای هــنــدی بــخــوانــد          یــکــی انــجــمــن درشــگــفــتـی بـمـانـد

هـــم از دانـــش و رای بـــوزرجـــمــهــر          ازان بــخــت ســالــار خــورشـیـد چـهـر

چـنـیـن گـفـت کـسـری که یزدان سپاس          کـه هـسـتـم خـردمـنـد و نـیـکـی‌شناس

مـــهـــان تــاج وتــخــت مــرا بــنــده‌انــد          دل وجــان بــه مــهــر مــن آگــنـده‌انـد

شـــگـــفــتــی‌تــر از کــار بــوزرجــمــهــر          کــه دانــش بــدو داد چـنـدیـن سـپـهـر

ســپــاس از خــداونــد خـورشـیـد ومـاه          کـــزویـــســت پــیــروزی و دســتــگــاه

بــریــن داســتــان بــرسـخـن سـاخـتـم          بــه طــلــخــنــد و شـطـرنـج پـرداخـتـم